ACM beschermt de kwetsbare woningzoekende tegen ‘creatieve’ verhuurders

Verhuurbemiddelaars die namens de verhuurder optreden, mogen geen kosten berekenen aan de huurder. Een aantal van hen is echter bijzonder creatief en vindingrijk. Dat blijkt wel uit het grote aantal termen dat in omloop is voor bemiddelingskosten die tóch aan huurders in rekening worden gebracht. ‘Tijdelijke huurverhoging’, ‘kantoorkosten’, ’sleutelgeld’, ‘administratiekosten’ en ‘contractkosten’ zijn maar enkele van de woorden die gebruikt worden om huurders in deze overspannen markt nog eens extra geld uit de zak te kloppen. Edwin van Houten, directeur Consumenten bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) is er duidelijk over: de consument moet worden beschermd tegen dit type verhuurbemiddelaars.

“Ik ben blij dat VBO zo actief is in het informeren van haar leden”, zegt hij. “In een markt waarin woningzoekenden in zo’n zwakke positie zitten, is dat zeker geen overbodige luxe. Begin dit jaar hebben we aangekondigd dat we in actie komen tegen verhuurbemiddelaars die nog steeds onterecht kosten in rekening brengen bij huurders. Er zijn ongeveer 2.000 verhuurbemiddelaars, van wie een groot deel nog steeds de fout ingaat. Huurders bij wie onterechte bemiddelingskosten in rekening zijn gebracht, melden dat bij ConsuWijzer. Dat is een goede zaak, want we krijgen daarmee steeds beter zicht op het probleem. We zijn nu bezig met een onderzoek naar verhuurmakelaars en -bemiddelaars waarover we signalen hebben ontvangen. Op die manier gaan we – waarschijnlijk later dit jaar – optreden tegen bemiddelaars die de regels overtreden. En ja, die gaan we met naam en toenaam noemen.”

Wetgeving

Per 1 juli 2016 is nieuwe wetgeving voor bemiddeling in werking getreden. Die moet consumenten beschermen tegen onterechte bemiddelingskosten bij tweezijdige huurbemiddeling. De wetgeving geldt niet alleen bij de verhuur van zelfstandige woonruimte, maar ook bij onzelfstandige woonruimte (kamers en etages). Kort gezegd: verhuurbemiddelaars mogen nooit kosten voor bemiddeling in rekening brengen bij consument-huurders als ze werken voor de verhuurder, ongeacht de naam die de verhuurbemiddelaar aan deze kosten geeft. Er is één uitzondering. Wanneer een huurder een opdracht geeft aan een bemiddelaar om binnen en buiten zijn huuraanbod op zoek te gaan naar een huurwoning, mogen daarvoor wel kosten in rekening worden gebracht als er buiten zijn eigen aanbod een woning wordt gevonden. Dat is ook het geval wanneer de huurder bijvoorbeeld zelf vraagt om een parkeervergunning te regelen of wanneer hij via de bemiddelaar een klus laat uitvoeren. Het gaat dan om optionele werkzaamheden die volledig los staan van de huurbemiddeling.

Van Houten: “Er is dus geen sprake van ‘grijze gebieden’, en het is goed dat VBO werk maakt van goed verhuurderschap. Dat is immers ook in het belang van de branche, want als makelaar/bemiddelaar heb je er belang bij dat je (potentiële) klanten vertrouwen in je hebben. Ook verhuurbemiddelaars zitten niet te wachten op problemen, maar die krijgen ze absoluut als de ACM constateert dat ze de fout ingaan.”

Kwetsbare consument

Dan rijst vanzelf de vraag waarom je als aspirant-huurder aan de bel zou trekken als een verhuurbemiddelaar kosten in rekening brengt. Immers: voor veel aankopen en lidmaatschappen moeten administratiekosten worden betaald. Bovendien wil je die woning of die kamer hebben, want je bent al lang blij dat je iets gevonden hebt. Dus betaal je enkele tientallen – of honderden – euro’s voor de bemiddeling; ook al weet je dat dat niet mag.

“Daarom treden wij nu nadrukkelijk naar buiten”, zegt Van Houten. “De consument is heel kwetsbaar in een situatie dat er extreem weinig woningaanbod is. De bemiddelaar die onterechte kosten rekent, maakt misbruik van die situatie.

We zien soms dat huurders de bemiddelingskosten wel betalen en vervolgens via ConsuWijzer melden dat ze ten onrechte bemiddelingskosten moesten betalen. Op de site staan voorbeeldbrieven waarmee ze die kosten terug kunnen vorderen. Dat kan tot vijf jaar na de transactie.”

Boetes

Dan is de consument wellicht geholpen doordat hij woonruimte heeft en – hopelijk – zijn geld terugkrijgt. En ACM kan weer een naam toevoegen aan haar lijstje. Toch is de directeur er niet gelukkig mee: “Ik kan me best voorstellen dat je als woningzoekende kiest voor de ‘makkelijke’ weg, zeker als je de kosten – eventueel met hulp van familie – wel kunt betalen. Van dat spanningsveld ben ik me terdege bewust, maar het moet anders. Ik vind dat we moeten blijven streven naar een wereld waarin alles ‘aan de voorkant’ goed geregeld is, zodat dit type misstanden niet meer voorkomt.”

Zo ver is het nog niet, dus gaat ACM ook door met het geven van voorlichting aan consumenten en met de aanpak van bemiddelaars die verboden kosten rekenen. Bemiddelaars die zich niet aan de wet houden, kan ACM een last onder dwangsom opleggen, maar ook een forse boete opleggen. Die kan oplopen tot een bedrag van 900.000 euro, maar het kan ook om een hoger bedrag gaan als een percentage van de omzet als boete in rekening wordt gebracht.

Samenwerking

Het gaat om samenwerking, vindt Van Houten. “Als de consument ons weet te vinden en de brancheorganisaties aandacht besteden aan deze misstanden, kunnen we die aanpakken. Ik ben blij dat een organisatie als VBO het tuchtrecht inzet om bemiddelaars die in de fout gaan te bestraffen.

We kunnen bemiddelaars geen beroepsverbod opleggen, maar we kunnen er – als we goed samenwerken – wel voor zorgen dat het onaantrekkelijk wordt om ten onrechte bemiddelingskosten in rekening te brengen. Daar hebben we de consument ook voor nodig. Als er genoeg huurders zijn die de onterechte kosten niet meer betalen of ze terugvragen, wordt het voor bemiddelaars immers steeds onaantrekkelijker om hun foute praktijken vol te houden.”

ACM

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) is een onafhankelijke toezichthouder die zich sterk maakt voor consumenten en bedrijven. ACM houdt toezicht op de mededinging, een aantal specifieke sectoren en het consumentenrecht. Met als doel een gelijk speelveld met bedrijven die zich aan de regels houden, en goed geïnformeerde consumenten die voor hun recht opkomen.

Consumenten kunnen bij ACM gratis informatie en advies krijgen. Wie problemen heeft met een bedrijf of – in dit geval – een bemiddelaar, kan dat melden bij ConsuWijzer. Op de website www.consuwijzer.nl is veel advies te vinden over de wijze waarop de problemen gemeld c.q. opgelost kunnen worden. Als uit de klachten blijkt dat ondernemers de wet overtreden, kan ACM optreden.