Op 17 december is het ‘Convenant verduurzaming in de koopketen’ ondertekend, dat opgesteld is naar aanleiding van het Klimaatakkoord 2019. Het doel? De klant in het aankoop- of verbouwproces van een woning zo vroeg mogelijk stimuleren om verduurzamingsmaatregelen te treffen. Welke afspraken zijn daarvoor in het convenant opgenomen? Wat betekent dit in de praktijk? Aan het woord is Maaike Vermeer, beleidsmedewerker directie Woningmarkt, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK).
‘Het draait om gestroomlijnde, eenduidige informatie ten aanzien van verduurzaming’
VBO is blij met het convenant. Naast het woningtekort hebben we in Nederland nog een andere grote opgave, namelijk de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. Daar kan de makelaar met zijn rol als adviseur en de taxateur met zijn expertise echt zijn steentje aan bijdragen door de consument van goede informatie te voorzien. Er zijn immers ontzettend veel mogelijkheden om te verduurzamen en waarmee heb je gelijk de meeste impact door bijvoorbeeld een lagere energierekening of meer comfort in huis? Uiteraard zal VBO begin volgend jaar haar leden hierin ondersteunen met handige tools, materialen en informatie. Want het moet, zoals Maaike terecht zegt, de makelaar wel makkelijk worden gemaakt om de consument te adviseren. Daarom hebben we januari bestempeld als maand van de duurzaamheid binnen VBO om voldoende aandacht aan dit thema te schenken. En onze leden optimaal te faciliteren zodat niet alleen de afspraken uit het Convenant worden gehaald maar we met zijn allen bijdragen aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord.
Waarom is het nu tijd voor een dergelijk convenant?
“We staan als Nederland voor een hele grote opgave; tot 2030 moeten we 1,5 miljoen bestaande woningen verduurzamen. Er worden jaarlijks 200.000 woningen verkocht en wat we zien, is dat veel woningeigenaren eigenlijk nog niet in actie komen, maar het onderwerp wel interessant vinden. Het moment dat je een woning aankoopt of waarop je gaat verbouwen, is een mooie kans om de woning te gaan verduurzamen. Het is belangrijk dat de mensen weten wat ze kunnen doen zodat ze dat meenemen in de plannen voor de woning. Het convenant draagt daaraan bij. Je ziet dat de verschillende partijen die bij dat aankoop- of verbouwingsproces betrokken zijn, ook de noodzaak onderschrijven om verduurzaming te stimuleren. Alle partijen zijn erg enthousiast om hier nu aan mee te werken. Het is in het Klimaatakkoord van 2019 opgenomen dat er een ambitie is bij alle partijen in de koopketen – en dat zijn dan de makelaar, taxateur, hypotheekadviseur, de financier en de energieadviseur – om de klanten in een zo vroeg mogelijk stadium te stimuleren om te gaan verduurzamen. In het convenant worden afspraken gemaakt om dat te doen. Het onderwerp staat nog altijd hoog op de kaart en mensen zijn zich steeds meer bewust van hun bijdrage aan een betere wereld. Het is dus belangrijk dat ze weten wat ze kunnen doen.”
Wat houdt het convenant in en wat is het doel ervan?
“Het zijn afspraken om te zorgen dat elke ketenpartij de verduurzaming bij de consument onder de aandacht brengt, maar ook dat de informatie op elkaar aansluit. Niet dat je als klant bijvoorbeeld bij de makelaar hoort dat je X kunt doen en dat je vervolgens bij de hypotheekadviseur iets heel anders hoort. Dan haak je als klant af. Het stroomlijnen van dat proces, om eenduidige informatie te geven en om dat verduurzamen zoveel mogelijk te stimuleren, dat is waar het convenant voor bedoeld is. De technische doelen zoals bijvoorbeeld het vóór 2030 realiseren van de reductie CO2 van 3,4 megaton ten opzichte van 1990 zijn niet zozeer prettig leesbaar voor het bredere publiek, maar wel belangrijk voor de partijen in de koopketen zoals de makelaar, taxateur, hypotheekadviseur etc. Zij moeten immers weten waar ze de benodigde informatie kunnen vinden en hoe zij het vervolgens zo goed mogelijk onder de aandacht kunnen brengen bij de klant. Voor die partijen worden hulpmiddelen gegeven.”
Welke belangrijke afspraken zijn er gemaakt en welke partijen zijn hierbij betrokken?
“We willen dus dat alle partijen het onderwerp verduurzaming altijd bespreken en dat doen we ook vanuit de ketenpartij zelf, wat kunnen zij zelf vanuit hun expertise bijdragen. Wij als Binnenlandse Zaken zitten heel erg op het informatieaspect, wij zorgen dat er goede informatie beschikbaar is en zo kijkt elke partij afzonderlijk hoe aan het doel bijgedragen kan worden. Bij makelaars gaat het er bijvoorbeeld om hoe brancheorganisaties het makelaars zo makkelijk mogelijk kunnen maken om het bespreekbaar te maken. Bij hypotheekadviseurs zit het ‘m meer in het advies. Vanuit elke expertise wordt er een puzzelstukje informatievoorziening gelegd om te zorgen dat het gestroomlijnd door de keten gaat.”
Bij aankoop is het dus de bedoeling dat de klant in een zo vroeg mogelijk stadium gestimuleerd wordt om te verduurzamen. Maar welke consequenties heeft dit convenant voor bestaande woningen? Welke eisen worden gesteld aan die verduurzaming van woningen?
“Het is niet zo dat we met het convenant bepaalde standaarden voorschrijven waar het heen moet; wij zitten hiermee echt op het stimuleren. De koper kan immers ook zeggen dat hij iets niet wil doen. We willen vooral dat hij voldoende informatie heeft om de keuze te kunnen maken of ze nu of later willen verduurzamen. Het zou kunnen dat een volgend kabinet bijvoorbeeld scherper gaat zitten op energie-eisen waar woningen aan moeten voldoen, maar dat is nu nog niet aan de orde.”
Op welke manier beïnvloedt het convenant de makelaar in de dagelijkse praktijk?
“We willen bereiken dat de makelaar op de hoogte is van de energetische staat van de woning en wat de stappen zijn die de klant kan nemen om de woning te verduurzamen. Dit moet voor makelaars zo makkelijk mogelijk worden gemaakt. De informatie moet beschikbaar zijn en het moet vervolgens ook de makelaar bereiken zodat hij ermee aan de slag kan. De brancheorganisaties zijn met elkaar aan het kijken hoe ze de makelaars zo goed mogelijk kunnen bedienen zodat alle juiste informatie voorhanden is.”
Uit een onlangs verschenen artikel bleek dat financieel adviseurs/ hypotheekadviseurs soms geld aangeboden krijgen voor bijvoorbeeld het aanbieden van zonnepanelen. Hoe kunnen consumenten zichzelf beschermen zodat ze niet betalen voor eventuele doorverwijzing t.a.v. energiebesparing en verduurzamingsmaatregelen?
“Wat we bijvoorbeeld ook afspreken is dat de energieadviseur wordt ingezet op een betere samenwerking tussen hem en de andere ketenpartijen. Als de ketenpartijen op een gegeven moment niet precies weten hoe ze een klant praktisch gezien verder kunnen helpen, dan kunnen ze makkelijk bij een energieadviseur terecht die de klant vervolgens verder helpt. Het is voor de klant belangrijk om te weten wanneer er iets vanuit de onafhankelijke positie van de ketenpartij wordt aangeboden of wanneer het meer een stukje marketing is. Dit is niet iets waar we met dit convenant op inzetten, maar ik vind het persoonlijk wel belangrijk dat de klant weet dat er verschillende mogelijkheden zijn en dat de ketenpartijen het transparant maken waar de informatie vandaan komt; wanneer houdt het onafhankelijke advies op en wanneer begint een eventuele doorverwijzing.”
Wat waren voor jou de hoogte- en dieptepunten van het traject?
“We zijn al 1,5 jaar geleden begonnen met dit traject door eerst op persoonlijke titel een aantal ketenpartijen uit te nodigen om met ons mee te denken hoe je bij kunt dragen. Dat waren hele leuke interactieve sessies, waarbij werd gebrainstormd over wat kunnen we met elkaar bereiken. Daar hebben we een groslijst met mogelijke acties uit samengesteld en gedeeld met de brancheorganisaties zodat we op die manier steeds een stapje hoger zijn gekomen. Wat kunnen jullie hiermee, waar willen jullie je voor inzetten etc. Die partijen zijn dus ook heel enthousiast om hieraan mee te werken. Ze denken zelf vanuit de praktijk actief mee. Vervolgens gingen we op een bijzondere manier verder vanwege de coronasituatie. Uiteindelijk hebben we ervoor gekozen om per branche het overleg te starten, en dat hebben we na een aantal maanden allemaal samengebracht. Het convenant is op 17 december getekend. Het was een digitale bijeenkomst, dus heel anders dan voorheen waarbij een document de tafel rondging en alle partijen het vervolgens ondertekenden. Toch hebben wij er alles aan gedaan om er ondanks corona toch een bijzonder moment van te maken.”
Hoe wordt erop toegezien dat het convenant wordt nageleefd?
“Elke drie tot zes maanden gaan we in een monitoringsoverleg kijken of afspraken nagekomen en doelen behaald zijn, maar ook of de afspraken genoeg doen om aan het doel bij te dragen. Helpt het makelaars bijvoorbeeld voldoende om verduurzaming te kunnen bespreken, zijn er nieuwe initiatieven nodig enz. Wat ik merk, is dat er een soort samenwerking ontstaat tussen al die ketenpartijen, die dan in het vervolg ook weer makkelijker met elkaar om de tafel kunnen gaan zitten. Het verduurzamingsprobleem is niet van de ene op de andere dag opgelost, dus we willen juist in gesprek blijven en het zo levend houden.”
Wat betekenen de afspraken voor de toekomst? Wat gaat er bijvoorbeeld volgend jaar gebeuren?
“Volgend jaar zitten de meeste afspraken nog in de uitwerkingsfase. Een aantal kan best snel van start gaan, maar bij veel afspraken is ook nog extra uitwerking nodig. Als ik kijk naar de toekomst verwacht ik wel dat de klant bij het aankopen van een woning elke keer het onderwerp verduurzaming meekrijgt. Dat dat op tijd en consequent gebeurt, zodat hij gestimuleerd wordt om ook daadwerkelijk tot actie over te gaan. Ik hoop dat zelf ook te horen als ik over een paar jaar een huis ga kopen.”
