De familiehypotheek is erg populair, zo blijkt uit een onderzoek door economen van De Nederlandsche Bank (DNB). Een zesde van alle Nederlandse huishoudens met een hypotheek maakt hier (deels) gebruik van.
‘Voordeel familiehypotheek groter dan jubelton’
Per 1 januari van dit jaar werd de jubelton afgeschaft, waarmee ouders niet langer 100.000 euro belastingvrij aan hun kind kunnen schenken voor de aankoop van een woning. Het is echter wel mogelijk om een privéhypotheek te verstrekken binnen de familie, zonder tussenkomst van een bank of verzekeraar. En daar wordt veel gebruik van gemaakt, want familiehypotheken komen veel voor, blijkt uit het onderzoek van Gerard Eijsink (DNB-econoom) en Mauro Mastrogiacomo (Universitair hoofddocent VU Amsterdam en DNB-onderzoeker).
In 2020 maakten in Nederland 645.000 huishoudens gebruik van een privéhypotheek. Dat is slechts heel incidenteel de volledige hypotheek; in bijna de helft van de gevallen gaat het om minder dan twintig procent van de totale hypotheeksom, en slechts vijf procent van de familiehypotheken heeft een grootte van meer dan zestig procent van de totale lening. De totale omvang van familiehypotheken is aanzienlijk groter dan dat van de jubelton.
‘In 2020 werd er voor 700 miljoen euro aan jubeltonnen geschonken. In dezelfde periode nam de omvang van uitstaande familiehypotheken netto toe met 1,2 miljard euro. De totale waarde van alle uitstaande familiehypotheken is ongeveer 70 miljard euro in 2020. Dat is ongeveer tien procent van de totale hypotheekschuld voor de eigen woning in Nederland’, valt te lezen in de DNB-publicatie.
Gemiddelde leeftijden
In het onderzoek komen verschillende aspecten aan bod, waaronder ook de gemiddelde leeftijden. Zo zijn de kostwinnaars in huishoudens met familiehypotheken iets jonger dan de gemiddelde hypotheeknemer, met een gemiddelde leeftijd van 42,6 jaar. Voor huishoudens met een puur bancaire hypotheek bedraagt dit 46,3 jaar. ‘Dit leeftijdsverschil kan erop wijzen dat huishoudens met behulp van een familiehypotheek eerder de woningmarkt kunnen betreden’, concluderen de onderzoekers.
Verder hebben huishoudens met familiehypotheken hogere woningschulden, duurdere woningen en hogere loan to values (ltv’s). Ze hebben gemiddeld bijna 100.000 euro meer hypotheek dan huishoudens met een puur bancaire hypotheek. De gemiddelde waarde van de woning van deze groep is 50.000 euro meer dan voor bancaire hypotheekbezitters en 376.000 euro ten opzichte van 326.000 euro. Het verschil in financieel vermogen: 85.690 euro voor de huishoudens met een familiehypotheek tegenover 58.495 euro voor overige huishoudens.
Nadelen
Het gebruik van de familiehypotheek kent volgens het onderzoek ook maatschappelijke nadelen. Het zou een prijsopdrijvend effect kunnen hebben op de woningprijzen. Om dat te voorkomen, zouden banken beter moeten toetsen of er sprake is van overige (familie)leningen.
‘Door hypotheekverstrekkers beter te laten checken of er sprake is van een familiehypotheek – of consumenten te vragen om aan te tonen dat er sprake is van een gift of eigen geld – wordt de mogelijkheid verkleind om hypotheken aan te gaan die de Nibudnormen overschrijden.’
