De Nederlandse hypotheekschuld groeit. Anders dan voorheen zijn het de afgelopen jaren vooral institutionele beleggers die de nieuwe hypotheken hebben verstrekt, en niet de banken, meldt De Nederlandsche Bank (DNB).
De afgelopen decennia verliep de groei van de Nederlandse hypotheekschuld grotendeels via banken. De laatste jaren groeit de hypotheekportefeuille van banken echter nauwelijks meer. Sinds de huizenprijzen weer zijn gaan stijgen in 2014 groeide de hypotheekportefeuille van banken met € 12 miljard.
Over dezelfde periode nam de hypotheekportefeuille van institutionele beleggers, oftewel verzekeraars, pensioenfondsen en beleggingsinstellingen, met € 82 miljard toe. Daarmee waren institutionele beleggers verantwoordelijk voor 87% van de totale stijging van het uitstaand hypothecair krediet aan Nederlandse huishoudens.
Als gevolg van deze ontwikkeling zagen institutionele beleggers hun aandeel in de uitstaande hypotheken aan Nederlandse huishoudens meer dan verdubbelen van 10% begin 2014 naar 21% in 2021.
Onlangs door DNB gepubliceerde lange tijdreeksen tonen dat de activiteit van institutionele beleggers op de markt voor hypothecair krediet geen nieuw fenomeen is. In 1960 stond de helft van de uitstaande hypotheken op de balans van verzekeraars en pensioenfondsen.
Sindsdien nam dit aandeel gaandeweg af ten gunste van banken. Sinds de kredietcrisis van 2008 is een kentering in deze trend zichtbaar. De aantrekkelijkheid van hypotheken als belegging voor institutionele beleggers nam toe, bijvoorbeeld doordat de lange looptijden van nieuwe hypotheken goed aansluiten bij het langlopende karakter van hun verplichtingen (DNB, 2016).
Het totale bedrag aan uitstaande hypotheken is de afgelopen jaren gegroeid met 2% tot 3%, gecorrigeerd voor inflatie. In historisch perspectief zijn dat bescheiden percentages.
Ook in relatie tot de stijging van de huizenprijzen is de recente groei van de hypotheekschuld relatief gering. De uiteenlopende ontwikkeling van beide grootheden is bovendien opvallend.
De samenhang tussen de groei van woningprijzen en hypothecair krediet is over het algemeen hoog. Een sterkere toename van de huizenprijzen dan van de hypotheekschuld, zoals we de afgelopen jaren zien, werd eerder enkel eind jaren ’70 en begin jaren ’90 waargenomen.
